See this page in englishAfficher cette page en français
Ασυνήθιστα σημειωματάρια ταξιδιών στην αυθεντική Ελλάδα
Καθηγήτρια γαλλικών, λατινικών και αρχαίων ελληνικών για σχεδόν σαράντα χρόνια στη Νότια Γαλλία κοντά στο Μονπελιέ,έπαιρνα συχνά τους μαθητές μου στην Ελλάδα. Αλλά κάθε φορά ήμουν υποχρεωμένη να τους απογοητεύσω, λέγοντάς τους ότι δε θα μπορούσα να μεταφράσω τις εφημερίδες ούτε τα λόγια των Ελλήνων. Για μένα ήταν ταυτόχρονα παράλογο και λίγο ατιμωτικό · υποσχέθηκα λοιπόν στον εαυτό μου ν’αρχίσω μια μέρα να μαθαίνω νέα ελληνικά. Το έκανα δυο χρόνια πριν βγω στη σύνταξη.
Η πραγματοποίηση αυτού του σχεδίου μού αποκάλυψε έναν ολόκληρο αγνοημένο κόσμο και με παρέσυρε σε μια περιπέτεια που θα τελειώσει, ελπίζω, μόνο με το θάνατό μου. Άρχισα τη μελέτη αυτή με ιδαίτερα μαθήματα με μια Ελληνίδα που ζει στην περιοχή μου. Σιγά σιγά έγινε φίλη μου και οι δικοί της στην Ελλάδα αποτελούν την «ελληνική οικογένειά μου» που χαίρομαι να συναντώ σε κάθε ταξίδι μου. Έπειτα, σπούδασα στο Πανεπιστήμιο του Μονπελιέ όπου πήρα σε τέσσερα χρόνια δυο Master νέων ελληνικών · «Πολιτιστικές μελέτες» με πτυχιακή εργασία για τη συγγραφέα Γαλάτεια Καζαντζάκη και «Επαγγελματική μετάφραση» ένος βιβλίου για τα όργανα μουσικής της Αρχαίας Ελλάδας. Ταυτόχρονα πήρα όλα τα επίπεδα του Πιστοποιητικού Ελληνομάθειας. Συνεχίζω να διαβάζω και να βλέπω τηλεόραση στα ελληνικά τακτικά. Επιπλέον μ’αυτή τη μελέτη ανακάλυψα τη λογοτεχνία, την ιστορία και τον πολιτισμό της σύγχρονης Ελλάδας · όπως η συντριπτική πλειοψηφία των Γάλλων, τα αγνοούσα σχεδόν όλα αυτά.
Τα σχολικά μου ταξίδια περιορίζονταν στον κλασικό γύρο της Αρχαίας Ελλάδας ( Αθήνα, Επίδαυρος, Μυκήνες, Ολυμπία, Δελφοί ), συναρπαστικό βεβαίως, αλλά το γνώριζα ήδη απ’έξω κι ανακατωτά. Ένιωσα την επιθυμία να εξερευνήσω όλο το υπόλοιπο της χώρας έξω από την πεπατημένη οδό. Γι’αυτό αναγκάστηκα να εγκαταλείψω την ασφάλεια των ομαδικών ταξιδιών. Αποφάσισα μάλιστα να φύγω μόνη μου — πράγμα που απαιτούσε στην αρχή μεγάλη θέληση — για να έχω πλήρη ελευθερία κινήσεων και να μπορέσω να συζητήσω με τους κατοίκους. Πράγματι παρατήρησα ότι απευθύνεται κανείς πιο εύκολα σ’ένα μόνο άτομο παρά σ’ένα ζευγάρι ή σε μια ομάδα. Αφού δεν ταξιδεύω ποτέ το καλοκαίρι, εξαιτίας της ζέστης, δεν έχω κανένα πρόβλημα για να κάνω κρατήσεις, και οι Έλληνες έχουν περισσότερο καιρό για να συνομιλήσουν. Αλλά πρέπει να πω ότι συνάντησα πολύ λίγους ανθρώπους που ταξιδεύουν μόνοι τους και σχέδον ποτέ γυναίκες, κυρίως της ηλικίας μου. Κι όμως δεν ένιωσα καμία ανασφάλεια πουθενά. Καλύτερα βεβαίως να αποφύγει κανείς κάποιες γειτονιές της Αθήνας τη νύχτα.
Έχοντας ανακαλύψει τόσους παραμελημένους τόπους και θαυμάσιους ανθρώπους, θέλησα να επωφεληθούν από την εμπειρία μου οι τουρίστες που επιθυμούν να γνωρίσουν μια άλλη Ελλάδα. Ελπίζω να επιθυμήσουν να ακολουθήσουν τα ίχνη μου και να μάθουν περισσότερες λεπτομέρειες γι’αυτή τη χώρα.
Simone Taillefer
Η συχρονή Ελλάδα δεν υπάρχει
Με αυτό τον προκλητικό τίτλο, θα ήθελα να κοροϊδέψω την άγνοια και τα κλισέ των ξένων γι’αυτή τη χώρα.
Ένας ταβερνιάρης μου είπε ότι Ολλανδοί τουρίστες πίστευαν πως η Ελλάδα κατοικόταν μόνο στις ακτές. Αντίθετα, μίλησα με μια Ελληνίδα ξενοδόχο πεπεισμένη ότι οι Γάλλοι δεν έχουν θάλασσα.
Στα Μετέορα, συνάντησα συμπατριώτες από τους οποίους ένας μου ρώτησε ποια γλώσσα μιλάνε σ’αυτή τη χώρα. Κατάπληκτη, τους ανταπάντησα: «Ποια, κατ’εσάς;». Μου είπε τότε: « Ίσως τα ισπανικά;».
Κάποτε στη Γαλλία, σε μια λέσχη αναγνώστων όπου παρουσίαζα τα βιβλία που μεταφράζω, ανέφερα το να γνωρίζει κανείς για την ελληνική ιστορία μόνο την Αρχαιότητα, και ότι το 99 τοις εκατό των Γάλλων ακόμη και μορφωμένων, ήταν ανίκανοι να τοποθετήσουν, πάνω-κάτω σε τριάντα χρόνια, την Απελευθέρωση της Ελλάδας. Μια ηλικιωμένη κυρία, κι όμως μεγάλη αναγνώστρια, μου είπε τότε: «Απελευθέρωση από ποιον;». Κάποιοι άλλοι λένε το 1974!
Στη Γαλλία γνωρίζουμε πολύ λίγα για τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, σπάνια ότι η επίσημη της γλώσσα ήταν τα ελληνικά, και ότι για τους Έλληνες αυτή η περίοδο είναι εξίσου θεμελιώδης με την Αρχαιότητα.
Όλη η γενιά μου ξέρει την ταινία «Ο Ζορμπάς ο Έλληνας» και τονπερίφημο (και πλαστό) συρτάκι, αλλά σχεδόν κανένας δεν ξέρει το συγγραφέα του μυθιστορήματος, πολύ πιο πλούσιο από την ταινία.
Αγνοούμε εντελώς ότι η Ελλάδα είχε δυο Νόμπελ λογοτεχνίας με τους ποιητές Σεφέρη και Ελύτη. Το δεύτερο τον γνωρίζουμε μόνο χάρη στη τραγουδίστρια που ζει στη Γαλλία, την Αγγελίκη Ιοννάτου. Άλλωστε συνάντησα ακόμη και ένα Γάλλο βιβλιοπώλο που ομολογούσε ότι δεν ήξερε ούτε ένα Έλληνα συγχρονό συγγραφέα! Αυτοί οι ξένοι που δεν ξέρουν ούτε ένα, απολαμβάνουν μην Έλληνες συγγραφείς που γράφουν μυθιστορήματα διαδραματίζοντας στην Έλλαδα. Κάποιος Rafaël Navarin στους γερμανόφωνους και προπάντως, στους αγγλοφώνους και γαλλοφώνους, η Victoria Hislop που πουλάει εκατομύρια αντίτυπα ενώ στη Γαλλία οι Έλληνες συγγραφείς (έκτος από το Μαρκάρη) πουλάνε σπάνια πάνω από 3000 αντίτυπα.
Ως προς τη γεωγραφία, ελπίζω ότι οι περισσότεροι Γάλλοι μπορούν να τοποθετήσουν την Έλλαδα σ’ένα χάρτη. Ωστόσο πόλλοι μπερδεύουν την Κύπρο και την Κρήτη, πιστεύοντας ότι αυτή είναι μια ανεξάρτητη χώρα, ή δε ξέρουν αν η Θεσσαλονίκη είναι πόλη ή περιοχή. Πάλι καλά που ξέρουν το όνομά της!
Θα τελειώσω με την άγνοια τους και θα σταλάσω βάλσαμο στην καρδιά των συμπατριώτων μου: να μάθουν ότι οι Έλληνες θεωρούν ότι οι Γάλλοι ενδιαφέρονται περισσότερο από κάθε άλλο ξένο λαό για την κουλτούρα τους.