Δωδεκάνησος

Afficher cette page en françaisSee the english version

To ταξί της Τήλου

Mégalo Chorio. Tilos.

Το νησάκι της Τήλου εξυπηρετείται μόνο από καράβια, αραία αυτή την εποχή. Έπρεπε να μείνω είτε δώδεκα ώρες είτε τέσσερεις μέρες. Την επισκέφτηκα λοιπόν με «γιαπονεζικό» τρόπο. Έφτασα στις πέντε το απόγευμα και έπρεπε να φύγω στις έξι το πρωί. Κάλεσα το μόνο ταξί του νησιού στο οποίο έκανα μια βόλτα περίπου μιας ώρας.

Iconostase de l’église du monastère

Monastère de St Pantéleïmon. Ile de Tilos

Ο ταξιτζής, ένας άντρας της ηλικίας μου, αφού δούλεψε είκοσι πέντε χρονιά στην Αθήνα, αποσύρθηκε στη γενέτειρά του. Εγώ που οδήγησα μόνο μια φορά στην πρωτεύουσα, ορκίστηκα να μην το ρισκάρω μια άλλη φορά. Του διηγήθηκα πως κόντεψα να στραπατσαριστώ τρεις φορές και βρίστηκα από ένα συνάδελφο του γιατί δεν προχωρούσα αρκετά γρήγορα σε μια διασταύρωση. Τι αντίθεση με τους σχεδόν έρημους δρόμους των νησιών όπου τα μοναδικά εμπόδια είναι τα κατσίκια ξαπλωμένα στη μέση !

Μου έδειξε τους ενδιαφέροντες χώρους, το Μεγάλο Χωριό στους πρόποδες ένος βουνού που περικυκλώνει ένα ενετικό κάστρο, το εγκαταλελειμμένο Μικρό Χωριό του οποίου οι κάτοικοι έφυγαν παίρνοντας τις πετρινές στέγες, και το ωραίο μοναστήρι του 15ου αιώνα του Αγίου Παντελεήμονα, σκαρφαλομένο σε μια απόκρημνη οχθή. Ήταν κλειστό από έλλειψη καλογέρων. Χαρή στον ταξιτζή μου που είχε το κλειδί, μπόρεσα να το επισκεφτώ με την άνεσή μου και ν’ αγναντέψω τις τοιχογραφίες και το τέμπλο του.
Συζητήσαμε για την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα και πόσο μου έκανε εντύπωση η ύπαρξη τόσων άγριων κατσικιών ελεύθερης βοσκής. Εκείνος μου είπε με καρτερικό ύφος : « Στην Τήλο έχουμε περίπου πέντε χιλιάδες κατσίκια και δεν παράγουμε ούτε ένα λίτρο γάλα. Αντί να κοπιάζουν να τ’ αρμέγουν, τα παιδιά προτιμάνε να περιμένουν τις επιδοτήσεις των Βρυξέλλων στο καφενείο ! »

Όλυμπος, το χωριό εκτός χρόνου

Art déco : Théâtre-cinéma de Léros.

Village d’Olympos. Karpathos.

Τέλειωσα τον περίπλου μου στη Δοδεκάνησο με την Κάρπαθο, τοποθετημένη ως ένα ενωτικό σημείο ανάμεσα στην Κρήτη και στη Ρόδο. Αντίθετα με αυτές, δεν είναι τσιμενταρισμένη ούτε κατακλυσμένη από πλήθος. Οι Ιταλοί έδιωξαν τους Τούρκους από όλο το αρχιπέλαγος το 1912 και αυτά τα νησιά ήταν τα τελευταία που προσαρτήθηκαν στην Ελλάδα, μόνο το 1948. Διατήρησαν από την κατοχή αυτή μερικά κτήρια Αρ Ντεκό. Τα περισσότερα βρίσκονται στη Λέρο και στη Ρόδο ( Πήγες της Καλλιθέας προπάντων ) αλλά η Πιγαδιά,η Χώρα της Καρπάθου, παρουσιάζει επίσης ένα ωραίο σύνολο με δημαρχείο – μουσείο – αστυνομία.

Gendarmerie de Pigadia à Karpathos.

Intérieur traditionnel à Olympos.

Ήθελα κυρίως ν’ανακαλύψω το χωριό του Ολύμπου, σε απόσταση 17 χλμ. στο Βορρά, περίφημο για τους ανεμόμυλους τους. Μέχρι πρόσφατα ήταν προσιτό μόνο μέσω ένος κακού χωματοδρόμου που κρεμόταν από την πλαγιά του βουνού. Πήρα το νέο ασφαλτόδρομο στο τέλος του απογεύματος. Οι ανεμοθύελλες και τα σύννεφα καλπάζοντας στις ράχες έδιναν στο τοπίο μια θλιβερή ατμόσφαιρα. Ξαφνικά, στην έξοδο μιας στροφής, φάνηκε σε μια ακτίνα του ήλιου ένας καταρράκτης άσπρων σπιτιών. Σταμάτησα στην είσοδο του χωριού, απρόσιτου στ’αυτοκίνητα. Ήμουν στην ακρή του κόσμου, μοναδική τουρίστρια το βράδυ αυτό. Παράξενο θέαμα, μια γριά πετούσε τα σκουπίδια με την παραδοσιακή στολή της. Εκεί, όλες οι ηλικιωμένες γυναίκες τη φόρουν ακόμη. Όταν τη ρώτησα που ήταν το ξενοδοχείο Άστρο που σύστηνε ο ταξιδιωτικός οδηγός μου, μου απάντησε ότι ήταν το δικό της. Τη συνόδεψα μέσα από τα στενά και επικλινή σοκάκια. Στην είσοδο, συνάντησα έναν Αλβανό οικοδόμο — οι συμπατριώτες του κάνουν ό,τι οι Έλληνες δεν θέλουν πια — ο οποίος ζούσε στην Κάρπαθο εδώ και πέντε χρονιά και μου έδειξε υπερήφανα τις διαρρυθμίσεις που έκανε. Είχα διαβάσει ότι, σ’αυτό το χωριό, οι γυναίκες ψήνουν ακόμη το ψωμί μια φορά την εβδομάδα στους ξυλόφουρνους. Αλλά οι καιροί αλλάζουν και μια από αυτές μ’ενημέρωσε ότι σήμερα η καθεμία το ψήνει τη μέρα που τη βολεύει.

Την επόμενη μέρα η ξενοδόχος μου έδειξε το τυπικό εσωτερικό του σπιτιού της. Στο πρωινό μου σερβίρισε ένα απολαυτικό τυρί φτιαγμένο από την κόρη της που, αυτή, δεν κατσουφιάζει όταν επρόκειτο να τρέξει πίσω από τα κατσίκια στο βουνό ! Οι κάτοικοι του Ολύμπου κατέφυγαν πολύ ψηλά, απρόσιτα από τους πειρατές : μάλλον κληρονόμησαν από τους απογόνους τους την ικανότητα να βασίζονται μόνο στους εαυτούς τους !

Οι ξεχασμένοι ήρωες

Chora. Astypaléa.

Η Αστυπάλεα, νησί της Δοδεκανήσου αλλά που φαίνεται πιο κυκλαδικό για το τοπίο και την αρχιτεκτονική, προβάλει μια «πρωτεύουσα» που αξίζει την επίσκεψη: ένα καταράκτη άσπρων σπιτιών κατρακύλοντας ένα μυτερό βράχο,στεφανομένο από ένα ενετικό κάστρο και βρεγμένο από τη θάλασσα. Μένει ακόμη έξω από την πεπατημένη: πηγαίνετε εκεί πριν να γίνει στη μόδα!

Το υπόλοιπο του νησιού είναι πολύ ξερό, χωρίς δέντρα, αλλά με βραχιώδεις ακτές και κάποια νησάκια γύρω, το σύνολο είναι εντυπωσιακό. ! Ένας καλά προστατευμένος όρμος έγινε το θέατρο μιας ξεχασμένης θυσίας.

Το 1823, ένα γαλλικό πλοίο αναγκάστηκε να καταφύγει εκεί στη διάρκεια μιας φουρτούνας. Ο όρμος ονομάζεται Μαλτεζάνα: ήταν το λημέρι Μαλτέζων πειρατών οι οποίοι, όπως όλοι οι όμοιοι τους, όσο κι αν υπηκοότητα και θρησκεία είχαν, δεν έπαψαν ποτέ να ξαφρίσουν τον Αιγαίο από την Αρχαιότητα.

Αυτό το πλοίο λοιπόν, το οποίο κουμάνταρε ο νεαρός από τη Βρετάνη Hippolyte Bisson, είχε ακριβώς το ρόλο να εξωντώσει τους πειρατές και να βοηθήσει επίσης τους Έλληνες που εξέγειραν εναντίον των Τούρκων.

Monument à Hippolyte Bisson. Baie de Maltézana. Astypaléa

Επιτιθεμένο κατά τη νύχτα από τους κουρσάρους, ενοχλημένους στο λημέρι τους, το πλήρωμα 13 άντρων άντεξε με λεβεντιά εναντίον 140 αντιπάλων. Αλλά ο καπετάνος, βλέποντας νεκρούς πολλούς από τους άντρες του, διέταξε στους άλλους να ξεφύγουν κολυμπώντας. Έπειτα ανατίναξε το καράβι, απαλλάσσοντάς έτσι τον πλανήτη από μια σπείρα καθαρμάτων που το λυμαίνονταν.

Μόνοι οι Έλληνες, ευγνωμόντες, ανέγειραν στον Bisson ένα μικρό μνημείο στην παραλία αυτή. Οι συμπατριοτές του δεν άκουσαν ποτέ γι’αυτόν, ούτε για άλλους Γάλλους αξιωματικούς σαν τον Fabvier, τον Maison ή τον De Rigny που διοίκησαν φιλέλληνες των οποίων πολλοί πέθαναν για την ελληνική Ανεξαρτησία.

Είναι πολύ άδικο πως η Ιστορία κράτησε μόνο το όνομα του Λόρδου Βύρωνα ενώ ούτε καν πέθανε κατά τη μάχη !